1. Ana Sayfa
  2. Genel

Fiil Çekimleri, Kip Ekleri

Fiil Çekimleri, Kip Ekleri
Fiil Çekimleri, Kip Ekleri Konu Anlatımı
0

Fiil Çekimleri başlığımızda, fiilleri çekimlemeyi ve öncesinde ise kip eklerini sizlerle paylaşacağız. Fiil çekimleri, fiile zaman/dilek ve şahıs eklerini getirmekle gerçekleşmektedir. Şimdi fiil çekimlerine ve kip eklerine bir giriş yapabiliriz.

Fiil Çekimleri, Kip Ekleri

Öncelikle fiili çekimlemeyi yapabilmemiz için şahıs eklerini ve kip eklerini bilmemiz gerekmektedir. Şimdi bunları inceleyelim.

Şahıslar

Ben -> gel-di-m

Sen -> gel-di-n

O -> gel-di- (Üçüncü tekil şahsın eki yoktur.)

Biz -> gel-di-k

Siz -> gel-di-niz

Onlar -> gel-di-ler

Kip Ekleri

Kip ekleri ikiye ayrılır:

  1. Haber Kipleri
  2. Dilek Kipleri

1. Haber Kipleri

Haber kipleri, zaman bildiren kip ekleridir. Haber kipleri toplam beş tanedir.

a. Şimdiki Zaman

Şimdiki zaman eki olarak “-yor” olarak kabul edilmektedir. Ancak şimdilerde “-mekte ve -makta” ekleri de şimdiki zaman eki olarak kabul edilmektedirler.

Örnekler:

Arkadaşım ders çalış(ı)yor.

Seni izlemekteyim.

b. Gelecek Zaman

Gelecek zaman eki olarak “-ecek, -acak” ekleri kullanılmaktadır.

Örnekler:

Amcamlar bize gelecek.

Sizi ben sonra dinleyeceğim.

c. Geniş Zaman

Geniş zaman “-r” ekidir. Bu ek yanına almış olduğu ünlülerle birlikte “-ar, -er, -ır, -ir, -ur, -ür” olabilir.

Örnekler:

O, bizi sev(e)r.

Ali dersi dinl(e)r.

Elemanlar seni anl(a)r.

ç. Öğrenilen Geçmiş Zaman (Duyulan Geçmiş Zaman)

Öğrenilen geçmiş zaman ekimiz “-mış, -miş, -muş, -müş” ekleridir.

Örnekler:

Ben bu konuyu duymamışım.

Arkadaşım seni görmüş.

Dertlerini sana anlatmış.

d. Görülen Geçmiş Zaman

Görülen geçmiş zaman ekimiz “-dı, -di, -du, -dü, -tı, -ti, -tu, -tü” ekleridir.

Örnekler:

Tamirci beni dinlemedi.

Seninle karşılıklı oturmak.

Onu sen anlan.

2. Dilek Kipleri

a. Emir Kipi

Emir kipinin eki yoktur. Emir verilen cümlelerde kullanılır.

Örnekler:

Yanıma gel.

Beni birazcık olsun dinle.

Defterlerini masamın üzerine bırak.

b. Gereklilik Kipi

Gereklilik kipinin ekleri “-meli, -malı” ekleridir. Bir eylemi gerçekleştirmek gerektiği anlamını katar.

Örnekler:

Sen bunları yapmalısın.

Arkadaşın seni görmemeli.

c. İstek Kipi

İstek kipinin ekleri “-e, -a” ekleridir. Cümleye “isteme” anlamı katar.

Örnekler:

Sen de bize gelesin.

Bu arabayı siz alasınız.

d. Dilek/Şart Kipi

Dilek/şart kipimizin ekleri “-se, -sa” ekleridir. Eylemin gerçekleşmesi için bir başka eylemin gerçekleşmesi gerektiğini belirtir.

Örnekler:

Gelirsen seni de beklerim.

Bizi sen de görebilirsen el sallarsın.

Bu bölüme kadar kip eklerini ve şahıs zamirlerimizi görmüş olduk. Şimdi fiili nasıl çekimlediğimize kısaca değinebiliriz.

Örnek: “Gel-” fiilini şimdiki zamanda ve tüm şahıslarda çekimleyelim.

(Fiil+kip eki+şahıs eki)

Gel(i)yorum

Gel(i)yorsun

Gel(i)yor

Gel(i)yoruz

Gel(i)yorsunuz

Gel(i)yorlar

 

Bu bölümümüzde siz kıymetli okurlarımızla; kip eklerini, şahıs zamirlerini ve fiil çekimlemenin nasıl olduğunu paylaşmış olduk. Diğer tüm konu anlatımlarımıza sayfamız kategorilerinden ulaşabilirsiniz.

Yorum Yap